Obowiązująca od 29 lipca 2005 roku w polskim prawie ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii jasno precyzuje, że posiadanie narkotyków w naszym kraju jest zabronione, a czyn ten podlega karze. Jej ostateczny wymiar jest składową kilku istotnych czynników, wśród których wymienia się przede wszystkim rodzaj i ilość substancji zabronionej posiadanej przez sprawcę, a także jej docelowe przeznaczenie. Odpowiedzialność karna za przestępstwa narkotykowe bywa zatem łagodniejsza lub surowsza w zależności od okoliczności popełnienia czynu zabronionego. Jakie rodzaje przestępstw związanych z posiadaniem narkotyków przewiduje polskie ustawodawstwo i co za nie grozi? Sprawdź!
Przestępstwa narkotykowe – klasyfikacja
Zagadnienie przestępstw narkotykowych wraz z ich dokładną definicją oraz zakresem odpowiedzialności karnej jest szczegółowo zdefiniowane we wspomnianej wyżej ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii. Wśród najpowszechniej odnotowywanych przestępstw należących do tej kategorii można wskazać:
- posiadanie narkotyków (zarówno substancji odurzających, jak i substancji psychotropowych);
- udzielanie narkotyków drugiej osobie;
- przywóz oraz wywóz narkotyków;
- wytwarzanie narkotyków i następnie wprowadzanie ich do obrotu.
Warto zaznaczyć, że w grupie spraw klasyfikowanych jako przestępstwa narkotykowe znajdują się ponadto czyny zabronione, w których narkotyki nie są przedmiotem czynności sprawczej, ale wykazują bezpośredni związek ze sprawą. Wśród nich mowa przede wszystkim o przestępstwach takich jak:
- przestępstwa psychofarmakologiczne – czyli czyny zabronione popełnione przez sprawców znajdujących się pod wpływem narkotyków;
- przestępstwa o charakterze ekonomicznym – ich motywem jest żądza pozyskania środków finansowych lub narkotyków w celu zaspokojenia nałogu;
- przestępstwa ogólne;
- przestępstwa prohibicyjne – w szczególności handel narkotykami.
Jakie kary grożą za popełnienie przestępstwa narkotykowego?
Zgodnie z obowiązującą literą prawa każdy, kto wbrew przepisom posiada środki odurzające lub substancje psychotropowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii posiadanie narkotyków rozumiane jest jako faktyczne, nawet krótkotrwałe władztwo nad substancjami zabronionymi. Czynnikiem, który ma istotne znaczenie podczas wymierzania kary za posiadanie narkotyków, jest przede wszystkim ilość zabezpieczonej substancji niedozwolonej. W przypadku znacznej ilości sprawca musi liczyć się z surowszą karą – od 1 roku do nawet 10 lat pozbawienia wolności. Ustawa nie definiuje jednak jednoznacznie, o jaką konkretnie ilość chodzi. Uznaje się, że narkotyki w ilości znacznej oznaczają ilość ponadprzeciętną i wyjątkową względem typowej (zwykle przyjmuje się, że jest to dawka wystarczająca do jednorazowego odurzenia nawet kilkudziesięciu osób). Należy przy tym wziąć pod uwagę kryteria takie jak:
- masa wagowa narkotyku;
- rodzaj narkotyku (uwzględniając podział na tzw. narkotyki twarde oraz miękkie);
- cel przeznaczenia (handel lub na użytek własny).
W przypadku handlu narkotykami, rozumianego jako odpłatne udzielenie środków odurzających w celu osiągnięcia korzyści majątkowych lub osobistych, sprawcy grozi kara pozbawienia wolności od 1 roku do lat 10. Jeśli jednak narkotyki zostały przez kogoś udzielone drugiej osobie w sposób bezinteresowny (bez bezpośredniej chęci zysku), odpowiedzialność karna zmniejsza się do lat 3.
Zdarzają się również przestępstwa interpretowane jako tzw. wypadki mniejszej wagi, wobec których stosuje się wyraźnie łagodniejszy wymiar kary: grzywnę, karę ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 1 roku. Zagadnienie to ponownie nie znajduje jednoznacznej definicji w ustawie, dlatego rozpatrując takie sprawy, bierze się pod uwagę aspekty takie jak:
- ilość posiadanego narkotyku;
- stopień społecznej szkodliwości czynu (w tym okoliczności jego popełnienia oraz motywacje kierujące sprawcą);
- użyte środki;
- czas, miejsce i pozostałe ważne okoliczności popełnienia przestępstwa narkotykowego.